Rwa kulszowa najczęściej pojawia się w najmniej spodziewanym momencie. Jest to przeszywający, a wręcz paraliżujący ból nóg oraz pleców. Uciążliwy do tego stopnia, że aż nie pozwala wyjść z łóżka. Dolegliwości pojawiają się nawet przy zwykłym kichnięciu. Prowadzi do mrowienia kończyn, ma tendencję do nawracania. Czym właściwie jest rwa kulszowa i skąd się bierze?

Potocznie rwę kulszową określa się również jako atak korzonków nerwowych. Jest to zespół objawów związanych z uciskiem nerwu kulszowego, czyli największego nerwu obwodowego w organizmie człowieka. Nerw kulszowy znajduje się na tylnej stronie nogi. Ciągnie się od tyłu uda, przez goleń, aż do stopy.

Wyróżnić można kilka rodzajów rwy, czyli ataku korzonków:

• Kulszowa – charakterystyczny jest dla niej ból w lędźwiach i pośladkach, biegnie wzdłuż całej nogi, aż do stopy. Dodatkowo pojawić się mogą niedowłady, przykurcze mięśni oraz parestezje.
• Ramienna – promieniuje od szyj, aż do ramienia i dalej do końca ręki. Częste jest w tym przypadku mrowienie, drętwienie oraz przykurcze i niedowłady mięśni.
• Udowa – dotyczy odcinka lędźwiowego i krzyżowego kręgosłupa, ból przebiega po przedniej ścianie nogi. Dodatkowo pojawić się mogą parestezje, niedowłady i przykurcze mięśni.

Objawy rwy kulszowej

W przypadku rwy kulszowej charakterystyczny jest nagły, niespodziewany oraz wyjątkowo dokuczliwy ból w okolicach lędźwi. Często towarzyszy mu drętwienie w obrębie poszczególnych odcinków kręgosłupa. Może dotyczyć tylko jednej strony ciała. W czasie ataku rwy kulszowej osoba chora może mieć zaburzone czucie. Odczuwać osłabienie oraz odrętwienie. Dodatkowo pojawić się może uczucie migrującego po nodze pieczenia lub też mrowienia. Chory może mieć trudności w wypróżnianiu się lub nawet cierpieć na niedowład mięśni, między innymi pod postacią bezwładnej, uciekającej podczas chodzenia stopy.

Rwa kulszowa nasila się podczas kaszlu, kichania, a także podczas śmiechu. Każda tego typu czynność zwiększa ciśnienie płynu mózgowo-rdzeniowego, co przyczynia się do dodatkowego ucisku na korzenie nerwu kulszowego. W celu upewnienia się, że występujące dolegliwości wskazują na rwę kulszową warto sprawdzić tzw. objaw Lasegue’a. W tym celu należy się położyć na plecach na twardej powierzchni i unieść do góry wyprostowaną nogę. Pojawiający się wówczas nagły ból jest charakterystyczny dla rwy kulszowej.

Ból ten jest skutkiem mechanicznego nacisku uszkodzonego krążka międzykręgowego, czyli dysku na korzenie nerwowe. Zazwyczaj powodowane jest to przez zmiany zwyrodnieniowego kręgosłupa, które postępują wraz z wiekiem.

Przyczyny rwy kulszowej

Pomiędzy kręgami kręgosłupa znajdują się krążki włóknisto-chrząstkowe z galaretowatym jądrem. Potocznie nazywane są one dyskami. To właśnie dzięki nim możliwa jest amortyzacja oraz sprężystość i wytrzymałość na wstrząsy. Do rozwoju rwy kulszowej dochodzi w momencie, gdy dyski te zaczynają wystawać poza oś kręgosłupa i zaczynają uciskać korzonki nerwowe. Zazwyczaj dochodzi do tego na skutek chorób zwyrodnieniowych oraz w wyniku skrzywienia kręgosłupa, dyskopatii lub też wypadnięcia dysku. Do ucisku na nerw kulszowy prowadzić może również nadwaga lub otyłość, cukrzyca, stan zapalny lub nowotwór.

Na skutek przeciążeń kręgosłupa, na atak rwy kulszowej narażone są również kobiety w ciąży oraz osoby, które podejmują intensywną aktywność fizyczna. Wówczas gdy słabe mięśnie brzucha oraz pleców nie są w stanie utrzymać kręgosłupa, a krążki międzykręgowe zaczynają się wybrzuszać.

Na atak korzonków wpływ może mieć również nieodpowiednia dieta. Szczególnie taka uboga w wapń, sole mineralne oraz w witaminy. Zdarza się także, że do ataku rwy kulszowej dochodzi na skutek gwałtownego oziębienia ciała, np. na skutek leżenia na wilgotnej ziemi lub po skoku do zimnej wody w upalny dzień.

Diagnoza rwy kulszowej

Do zdiagnozowania rwy kulszowej prowadzi wywiad z osoba chorą. Lekarz zazwyczaj pyta o dokładne umiejscowienie bólu, natężenie oraz częstość jego występowania. Istotne są także informacje na temat stylu życia chorej osoby. Wykonywanego zawodu, przebytych chorób oraz aktywności fizycznej.

W trakcie badana lekarz ocenia siłę mięśniową oraz odruchy w dolnej części ciała. Badane jest również czucie i napięcie korzeni nerwowych. Badanie takie polega na unoszeniu kończyć w pozycji leżącej, zginaniu ich oraz prostowaniu. Wywoływane są również wrażenia czuciowe poprzez dotykanie skóry za pomocą tępego i ostrego narzędzia.

Po podstawowym badaniu wskazane może być przeprowadzenie dodatkowych testów. Szczególnie wtedy, gdy lekarz podejrzewa zmianę nowotworową lub zapalną w obrębie kręgosłupa lub gdy rwie kulszowej towarzyszą również symptomy neurologiczne. Wśród dodatkowych badań, które mogą być zalecone do wykonania wymienić można tomografię kręgosłupa, rentgen oraz rezonans magnetyczny.

Leczenie rwy kulszowej

Leczenie rwy kulszowej opiera się zazwyczaj na odciążaniu kręgosłupa przez jakiś czas. Kilka dni chory powinien spędzić leżąc na plecach, z poduszką podłożoną pod kolana. Warto pamiętać, że łóżko na którym odpoczywa chory, nie powinno być zbyt miękkie. W przeciwnym razie dojść może do nasilenia się dolegliwości. Już po ok. 2 dniach objawy rwy kulszowej powinny być mniej dokuczliwe. Jednak, gdy nie dojdzie do poprawy stanu chorego przez okres ok. 3-4 dni konieczne jest zgłoszenie się do lekarza.

W celu leczenia rwy kulszowej stosować można:

• leki przeciwbólowe,
• środki przeciwzapalne rozkurczowe,
• fizykoterapię,
• masaże,
• ćwiczenia na wyciągu.

Gdy najbardziej dokuczliwe objawy rwy kulszowej ustąpią możliwe jest rozpoczęcie rehabilitacji. Uzupełnieniem terapii mogą być zabiegi fizykoterapeutyczne, takie jak krioterapia, ultradźwięki oraz elektrostymulacja. Jednak nawet po zakończeniu ćwiczeń z rehabilitantem, ćwiczenia warto kontynuować w domu. Z

Czasami konieczne jest stosowanie zastrzyków domięśniowych oraz noszenie usztywnianego gorsetu. Dopiero wówczas gdy wymienione metody okazują się nieskuteczne wskazana może być wizyta u neurochirurga, który pomoże usunąć przyczynę ucisku na korzeń nerwowy.

Zapobieganie rwie kulszowej

Leczenie rwy kulszowej jest długotrwałe i kosztowne. Dlatego zdecydowanie lepiej zapobiegać niż leczyć. Konieczne jest tylko dbanie o zdrowie naszego kręgosłupa. Warto pamiętać o nim podczas zwykłych, codziennych czynności. Przy siadaniu konieczne jest równomierne obciążanie pośladków oraz pleców. Warto także unikać podnoszenia ciężarów, które można w łatwy sposób przesunąć. Jeżeli konieczne jest podniesienie ciężaru, to zdecydowanie lepiej wykonać to poprzez przysiad z prostymi plecami.

Istotna w przypadku profilaktyki rwy kulszowej jest również odpowiednia higiena snu. Warto zadbać o:

• odpowiednio twardy materac,
• niewielką poduszkę pod głową,
• wyprostowaną pozycję podczas sny.

Dodatkowo należy pamiętać, że odpoczywać należy na brzuchu. W przypadku pracy przy komputerze konieczne są częste zmiany pozycji. Warto także pamiętać o tym, aby się nie garbić. Kobiety powinny unikać torebek na jedno ramię. Ciężką torebkę zdecydowanie lepiej wymienić na wygodny plecach, a wielką, podróżną torbę, na walizkę na kółkach.

Wskazane są także systematyczne ćwiczenia kręgosłupa. Korzystne mogą być tzw. kocie grzbiety. Wśród sportów, które nie obciążają kręgosłupa w odcinku lędźwiowym zalecane jest pływanie. Dodatkowo wpływa ono na wzmocnienie mięśni grzbietu. Dodatkowo badania dowodzą, że chodzenie lub też jazda na rowerze do pracy mogą w znaczny sposób zmniejszyć ryzyko rozwoju rwy kulszowej.

W przypadku jazdy samochodem, należy siadać tak, aby całe uda przylegały do siedzenia. Gdy niesiesz ciężkie zakupy, postaraj się ten ciężar rozłożyć równomiernie na obie ręce.

Czynniki sprzyjające rwie kulszowej

Wyróżnić można również szereg czynników, które mogą sprzyjać rozwojowi rwy kulszowej. Można wśród nich wymienić przede wszystkim:

• wiek – pomiędzy 45 a 64 rokiem życia najczęściej dochodzi do przepukliny dysków oraz do zwyrodnień kostnych,
• wysoki wzrost,
• otyłość – w przypadku nadmiernej masy ciała dochodzi do obciążenia kręgosłupa, co skutkować można zmianami powodującymi rwę kulszową,
• palenie tytoniu,
• stres,
• długotrwałe przebywanie w pozycji siedzącej – na rozwój rwy kulszowej zdecydowanie bardziej narażone są osoby prowadzące siedzący tryb życia,
• wykonywany zawód – szczególnie praca, która wymaga skrętów tułowia, noszenia dużych ciężarów lub prowadzenia przez dłuższy czas pojazdów mechanicznych,
• cukrzyca – w przypadku podwyższonego stężenia glukozy we krwi podnosi się ryzyko uszkodzenia nerwów.

Bóle pleców to jedne z najczęstszych dolegliwości, z którymi pacjenci zgłaszają się do lekarza. Mimo że symptomy rwy kulszowej mogą być bardzo dokuczliwe, to zazwyczaj ustępują już po kilku dniach, nawet bez leczenia. W profilaktyce rwy bardzo ważne są odpowiednie ćwiczenia fizyczne, a także unikanie czynników, które sprzyjają zachorowaniu.